BIOGRAFIA
Nació en Hondarribia en 1948. Ha reconocido dos claras influencias dentro de su obra: la norteamericana, Bob Dylan o Simon & Garfunkel, y la música folk inglesa, por ejemplo John Renbourn, debido a su estancia por aquellas tierras cuando tenía 21 años. En 1975 publicó su primer disco, ‘Olaxta’, musicando poemas de ambiente marinero escritos por su padre, Fernando Artola ‘Bordari’. Es un trabajo monográfico, como otros que habría de hacer con posterioridad, ‘Belar hostoak’ dedicado a Walt Whitman o ‘Ttakun ttakun’ dedicado a Gotzon Aleman. Muchas de sus canciones han sido muy populares, ‘Txakurraren partia’ es una de ellas, identificada como ‘Txuriko’ por muchos, o ‘Goizeko euri artian’. Su voz es dulce, tranquila, y admite una frágil modulación, y su música a tenido como base los juegos de guitarra, creando un ambiente fuera de estridencias y rupturas. Aparte de sus discos, ha trabajado en otros proyectos: en el grupo Haizea, o en el memorable ‘Folk-lore sorta’ junto a Amaia Zubiria. También ha publicado algún que otro disco con su hijo Urbil. Los últimos años los ha pasado fuera de la actividad musical.
Txomin Artolak txikitatik entzun zuen musika iparramerikarra, Elizondoko base amerikarrean lan egiten zuten auzokoak zirela medio. Horrela ezagutu zituen Elvis Presley eta twist musika. Ama Iparraldekoa izanik eta mugan bizi izanda, Artolak beti eduki du harreman berezia Iparraldearekin, eta bertan bizi da egun. Frantziako aldizkari eta irratien bidez deskubritu zuen The Beatles taldearen musika. Gitarra elektrikoa erosi, eta ingelesez zein frantzesez aritzen zen pop taldea osatu zuen 1962an. Hainbat emanaldi arrakastatsu eman zituzten Bidasoa aldean. Aita arrantzale eta idazle zuen, eta haren bidez jarri zen harremanetan euskal kantagintzarekin; Mixel Labegerie entzuten hasi zen, eta euskaraz ere kantuak egin zitezkeela jabetu zen. Garai bertsuan, Bob Dylan eta folk musika deskubritu zituen, eta bi munduak uztartzeko modukoak zirela otu zitzaion. 1966an Ez Dok Amairuk emanaldia egin zuen Irunen, eta txundituta geratu zen. Batik bat, tradizioa eta eragin garaikideak uztartzeko modu naturalak txunditu zuen. Handik aurrera harremanak eduki zituen Ez Dok Amairuko hainbat kiderekin, eta euskaraz kantatuko zuela erabaki zuen.
Folk amerikarra eta euskal musika aurkitu ondoren, bere ibilbide guztian oinarrizkoa den hirugarren zutabea ezagutu zuen handik hiru urtera: 1969an Londresera egindako bidaian, hango folk berriarekin topo egin zuen, eta batik bat Pentangle taldeak liluratu zuen. Ondoren, bueltan soldadutza egin zuen Saharan, eta han zegoela idatzi zuen bere lehen kantua, 'Goizeko euri artean', bere kanturik ezagunenetakoa. Soldadutza bukatutakoan, jaialdi batzuk egin zituen Mikel Laboa eta JosAnton Artzerekin, eta 1975ean lehen diskoa kaleratu zuen: Olaxta. Aitak arrantzale bizitzaren eta sentipenen inguruan idatzitako poemak oinarri hartuta osatu zuen Artolak lehen diskoa. Antton Valverde eta Joxemari Zabalak lagundu zioten. Disko fresko, biluzi eta entzungarria da, gitarra akustiko garbiz eta orduz geroztik kantariaren ezaugarri nagusia izan den ahots gozoz kantatua. Erantzun bikaina lortu zuen. 'Txakurren partia' eta 'Itxasoan' kantuak herri kantutegiaren parte dira dagoeneko. Diskoa aurkezteko zuzeneko emanaldirik ez zuen eskaini. Kontzertuetarako taldea osatzen ari zela sortu zuten Haizea, euskal folk berriaren talderik garrantzitsuenetakoa. Txomin Artola taldearen zutabeetako bat gertatu zen hasieratik, baina taldeak lortutako arrakastari muzin eginez, Haizea kaleratu eta urtebetera utzi zuen Haizea.
